สสส. สานพลังชุมชน สร้างโมเดล โปงลาง Soft Power ต่อยอด “นิเวศสื่อสุขภาวะ” เพื่อการพัฒนาเด็ก

จากการดำเนินโครงการ  “มหัศจรรย์นิเวศสื่อสุขภาวะเพื่อเด็กปฐมวัย”  โดยการสนับสนุนจากสำนักสร้างเสริมระบบสื่อและสุขภาวะทางปัญญา (สำนัก11) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ภายใต้การบริหารงานโดยกลุ่ม wearehappy องค์กรสาธารณประโยชน์    ที่ผ่านมา ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโนนโพธิ์  ตำบลชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ   ได้ต่อยอดกระบวนการ สามดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี ) ร่วมกับชุมชนด้วยการสร้าง “นิเวศเพื่อการพัฒนาเด็ก“  จนเกิด “นักสื่อสารสุขภาวะที่ดี“ ในพื้นที่ ซึ่งเป็นแกนหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรม  เด็กๆ ได้เรียนรู้ผ่านสื่อจากธรรมชาติที่สอดคล้องกับวิถีชีวิต สะท้อนถึงการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาประยุกต์ในการสร้างภูมิดีให้กับเด็กๆ

บทเรียนความสำเร็จและความร่วมมือที่เข้มแข็งของคณะทำงาน ชุมชน และปราชญ์ท้องถิ่นขยายผลสู่การทำโครงการ “นิเวศสื่อสุขภาวะ ฉลาดรู้เท่าทันสื่อ“  พัฒนาขึ้นเพื่อเสริมสร้างและขยายผลสิ่งดีๆ ที่มีอยู่แล้ว โดยมุ่งเน้นการสร้างนักสื่อสารสุขภาวะรุ่นใหม่, พัฒนากลไกเครือข่ายให้ครอบคลุม และจัดการองค์ความรู้เพื่อการเผยแพร่สู่สาธารณะ เพื่อให้มั่นใจว่าเด็กและเยาวชนจะเติบโตขึ้นในสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมการใช้สื่ออย่างสร้างสรรค์และมีสุขภาวะที่ดีอย่างยั่งยืน

กิจกรรม “โปงลาง Soft Power สร้างสรรค์โดยเด็กโนนกุง“  เป็นการดำเนินงาน ร่วมกับโรงเรียนบ้านโนนกุง ร่วมกันสืบสานภูมิปัญญาผ่านการประดิษฐ์เครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานอย่าง “โปงลาง” จากวัสดุที่หาได้ง่ายในชุมชน

ครูศุภณัฐ ธิบูรณ์บุญ  ครูโรงเรียนบ้านโนนกุง หนึ่งในภาคีคนสำคัญของโครงการ เล่า ว่า “กิจกรรมนี้ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้กระบวนการทำงานอย่างเป็นระบบ  ช่วยปลูกฝังทักษะการทำงานเป็นทีม ความคิดสร้างสรรค์ และความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมท้องถิ่น โปงลางที่สร้างขึ้นด้วยมือของเด็กๆ ได้นำมาใช้เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอนดนตรีในห้องเรียน ซึ่งทำให้บรรยากาศการเรียนรู้เต็มไปด้วยความสุข และสนุกสนาน   การที่เด็กได้ฝึกฝนด้านทักษะดนตรีนั้น ส่งผลต่อการสร้างความเข้มแข็งของจิตใจ มีความละเอียดอ่อนทางสุนทรียภาพ และมีความฉลาดทางอารมณ์ ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญในการใช้ชีวิตในโลกยุคปัจจุบัน นอกจากนี้ กิจกรรมที่สร้างความสนุกสนานยังช่วยลดเวลาการเล่นโทรศัพท์และเกมลงได้อย่างเป็นธรรมชาติ ถือเป็นการสร้าง “ภูมิดี” ให้กับเด็กๆ โดยที่พวกเขาไม่รู้สึกว่าถูกบังคับ

           ครูเสาวนีย์ ผางทอง  ศูนย์พัฒนาแด็กเล็กบ้านโนนโพธิ์ ผู้รับผิดชอบโครงการเล่าว่า  “กิจกรรมเหล่านี้นำไปสู่การสร้างทักษะชีวิตที่เข้มแข็งของเด็กๆ การขยายผลเรื่องสื่อสร้างสรรค์และการพัฒนาเด็กในชุมชนโนนโพธิ์-โนนกุง เป็นการสร้างเครือข่ายและการสานพลังระหว่างโรงเรียน ชุมชน และผู้เชี่ยวชาญในท้องถิ่น คือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้เด็กๆ เติบโตอย่างรอบด้าน พร้อมก้าวสู่การเป็นพลเมืองคุณภาพที่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและเท่าทันสื่อในอนาคต”

นางสาวสายใจ คงทน หัวหน้าโครงการพัฒนานิเวศสื่อสุขภาวะ  แนะนำเพิ่มเติม ว่า
เรื่องราวของโปงลางที่สร้างสรรค์จากฝีมือเด็กๆ ในชุมชนโนนโพธิ์-โนนกุง  เป็นการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วยแนวคิด “นิเวศสื่อสุขภาวะ” สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง และมีผู้ปกครอง ซึ่งเป็นบุคคลแวดล้อมเด็ก เป็นส่วนสำคัญในการขับเคลื่อน  ได้ดังนี้

• สื่อดี ผู้ปกครองสนับสนุนให้ลูกใช้สื่อที่สร้างสรรค์และมีคุณค่า โดยการส่งเสริมให้ลูกเข้าร่วมกิจกรรม “โปงลาง Soft Power” ที่โรงเรียน ซึ่งเป็นการเปลี่ยนจาก “สื่อหน้าจอ” มาสู่ “สื่อที่ไม่สำเร็จรูป” อย่างโปงลางที่เด็กๆ สร้างขึ้นเอง และเมื่อลูกได้สัมผัสสื่อดีๆ แล้ว ก็เกิดความติดใจและอยากกลับมาทำกิจกรรมต่อที่บ้าน
• พื้นที่ดี จากที่โรงเรียนได้จัดพื้นที่ให้เด็กๆ ได้เรียนรู้และฝึกซ้อม ผู้ปกครองก็สานต่อด้วยการสร้าง “พื้นที่ดี” ขึ้นที่บ้าน โดยการเปิดพื้นที่ให้ลูกชวนเพื่อนๆ มาซ้อมดนตรีด้วยกัน ทำให้บ้านกลายเป็นศูนย์รวมแห่งการเรียนรู้และผ่อนคลาย สร้างบรรยากาศเชิงบวกที่เต็มไปด้วยเสียงดนตรีแทนที่จะเป็นความเงียบเหงาหรือเสียงจากเกม
• ภูมิดี การสนับสนุนให้ลูกมีส่วนร่วมในกิจกรรมดนตรีอย่างต่อเนื่อง ผู้ปกครองได้สร้าง “ภูมิคุ้มกัน” ให้ลูกอย่างเป็นธรรมชาติ เพราะเมื่อเด็กๆ ได้ค้นพบความสนุก ความภาคภูมิใจ และการผ่อนคลายจากการเล่นดนตรี พฤติกรรมการติดโทรศัพท์หรือเกมก็ลดลงไปโดยอัตโนมัติ สะท้อนให้เห็นว่าการสร้างภูมิดีไม่ใช่แค่การห้าม แต่คือการเติมเต็มด้วยกิจกรรมที่สร้างสรรค์และเป็นประโยชน์กับจิตใจของเด็กอย่างแท้จริง

ชุมชนโนนโพธิ์-โนนกุง  ได้ดำเนินการผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกับความคิดสร้างสรรค์สามารถเปลี่ยน “เด็กติดจอ” ให้กลายเป็น “เด็กติดใจ” ในสิ่งที่มีคุณค่า สร้างพัฒนาการที่เหมาะสมกับเด็กๆในชุมชน

• Facebook
• X
• Line