ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านภูมิสตึง อ.ปราสาท จังหวัดสุรินทร์ ใช้กระบวนการนิเวศสื่อสุขภาวะ เน้นการใช้ สื่อสร้างสรรค์ และภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นเครื่องมือในการพัฒนาเด็ก โดยบูรณการเข้ากับการจัดประสบการณ์ในห้องเรียนและสร้างการมีส่วนร่วมจากผู้ปกครองเด็ก
“ยะลา” เป็นพื้นที่พหุสังคม ที่มีความหลากหลายของเชื้อชาติและศาสนา ทั้งยังเป็นพื้นที่ซึ่งเคยเผชิญกับเหตุการณ์ความไม่สงบ ทว่าเมืองยะลาก็สามารถพัฒนาสู่เมืองสุขภาวะ ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดี ทั้งยังตั้งเป้าลดภาวะโลกร้อน ลดอุณหภูมิของเมืองปีละ 2 องศา ภายใต้ผู้นำที่ชื่อว่า นายพงษ์ศักดิ์ ยิ่งชนม์เจริญ นายกเทศมนตรีนครยะลา หนึ่งในวิทยากรงาน Active City Forum: Activate City for Healthier Life "ขยับเมือง ขยับชีวิต"
ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านบุอันโนง ต.ปราสาททนง อ.ปราสาท จ.สุรินทร์ ชวนผู้ปกครอง และผู้เฒ่าในหมู่บ้าน ร่วมกันสร้าง "นิเวศสื่อสุขภาวะ" ด้วยแนวคิด 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) ส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ใช้รากฐาน "ภูมิปัญญาท้องถิ่น" ตั้งแต่การจักสานก้านกล้วย ปลูกผักสมุนไพร ไปจนถึงการละเล่นพื้นบ้าน สร้างเสริมเด็กปฐมวัยด้วยทรัพยากรที่มี ภายใต้แนวคิด "สื่อดีไม่ต้องแพง ภูมิดีอยู่ที่เรียนรู้จากรอบตัว"
"มหัศจรรย์นิเวศสื่อสุขภาวะเพื่อเด็กปฐมวัย เอื้ออารีย์" เป็นโครงการที่เน้นให้เกิดความสุขและการเรียนรู้ โครงการนี้เกิดขึ้นที่ชุมชนอ่อนนุช อำเภอสวนหลวง กรุงเทพมหานคร มุ่งเน้นให้เด็ก ๆ ได้สัมผัสประสบการณ์การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง พร้อมกระตุ้นให้ครอบครัวเข้ามามีส่วนร่วมในพัฒนาการของลูกหลาน โดยที่ศูนย์พัฒนาเด็กก่อนวัยเรียนชุมชนเอื้ออารีย์ ได้มีกิจกรรม หลากหลาย ตามแนวคิดสื่อสร้างสรรค์ ส่งเสริมให้เด็กได้เรียนรู้ ผ่าน กิจกรรม 3 ดี สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จับมือ we!park และภาคีเครือข่าย เตรียมจัดงาน Active City Forum มุ่งยกระดับวิถีชีวิตกระฉับกระเฉงเท่าเทียม ทั่วถึง พร้อมชวนประชาชน มาร่วมสร้างเมือง สุขภาพดีไปด้วยกัน
ที่ชายทะเลบ้านคุ้งโตนด ต.เขาแดง อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ มีเรื่องราวของ "นิเวศสื่อสุขภาวะ" ที่เป็นต้นแบบของความร่วมมือที่สร้างแรงบันดาลใจ ไม่เพียงเพื่อเด็กๆ ในชุมชน แต่ยังรวมถึงครอบครัวและทุกคนที่เกี่ยวข้อง เปลี่ยนชายทะเลแห่งนี้ให้เต็มไปด้วยความสามัคคี ความอบอุ่น และความสร้างสรรค์ การให้เด็กๆ ได้เล่น เรียนรู้ และเติบโตในสิ่งแวดล้อมที่เป็นสื่อสร้างสรรค์ ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ที่ชายทะเลบ้านคุ้งโตนด ชุมชนเล็กๆ แห่งนี้ ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า “ความร่วมมือและหัวใจที่ยิ่งใหญ่” สามารถสร้างสิ่งที่พิเศษได้ ทุกอย่างเริ่มต้นจากความคิดง่ายๆ ว่า “เด็กในชุมชนควรมีพื้นที่ที่ปลอดภัย ได้เล่น และได้เรียนรู้ไปพร้อมๆ กัน” นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของโครงการพัฒนาพื้นที่สร้างสรรค์ที่ไม่ใช่แค่พื้นที่ของการทำกิจกรรมการเล่นของเด็ก แต่เป็น “นิเวศสื่อสุขภาวะเพื่อการเรียนรู้”
ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เทศบาลตำบลเดิด จังหวัดยโสธร เป็นเครือข่าย โครงการ “มหัศจรรย์สื่อนิเวศสื่อสุขภาวะเพื่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย ” ได้รับแรงบันดาลใจจากความเชื่อที่ว่า “เด็กทุกคนมีสิทธิ์ที่จะเติบโตในสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมสุขภาวะ” ตั้งอยู่ใกล้กับค่ายลูกเสือและค่ายทหารบดินทรเดชา พื้นที่นี้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้ที่เต็มไปด้วยกิจกรรมสร้างสรรค์ ตั้งแต่การอ่านนิทาน การเล่นจักรยานขาไถ การฝึกสมาธิ และการออกกำลังกายแบบง่ายๆ เช่น การเล่นฮูล่าฮูป เหล่านี้ล้วนถูกบูรณาการเข้าสู่ชั้นเรียนด้วยแนวคิดของ 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี)
“กล่องมหัศจรรย์ เป็นกล่องที่บรรจุสื่อไม่สำเร็จรูป ที่หมายถึง สื่อสร้างสรรค์ที่ สามารถแปรเปลี่ยนได้หลากหลาย ส่งเสริมให้เด็กได้คิดวิเคราะห์ ทดลอง ด้วยตัวของเด็กเอง โดย “กล่องมหัศจรรย์” ที่ส่งต่อจาก ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก สู่ครอบครัว ไม่เพียงแต่ทำหน้าที่ของสื่อสร้างสรรค์ แต่เป็นสะพานที่เชื่อมต่อความรัก ความเข้าใจ และความสุขในครอบครัว เด็กๆ ไม่เพียงเติบโตทางร่างกาย แต่ยังเติบโตในหัวใจ ทักษะ และจินตนาการ ซึ่งเป็นรากฐานของชีวิตที่ดีในอนาคต ครอบครัว 3 ดี: สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี เริ่มต้นได้ที่บ้านของพวกเราทุกคนค่ะ”
“มุมเล็กๆ เปลี่ยนชีวิตเด็กปฐมวัย” อาจดูเหมือนคำธรรมดา แต่ที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ใส จังหวัดพะเยา ได้ประยุกต์ใช้ แนวคิดนี้ได้กลายเป็นหัวใจสำคัญของโครงการ “นิเวศ 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี)” ที่ช่วยเปลี่ยนพฤติกรรมและสร้างสุขภาวะที่ดีในเด็กปฐมวัยผ่านการเรียนรู้ในครอบครัวและชุมชน
ในเช้าวันศุกร์สุดท้ายของเดือน เสียงหัวเราะสดใสดังมาจากลานกว้างหลังศูนย์พัฒนาเด็กเล็กชุมชนราษฎร์พัฒนา เด็ก ๆ กำลังวิ่งเล่นท่ามกลางกองทราย กองดิน และมุมเล่มน้ำ ที่สร้างสรรค์ขึ้น เพื่อให้พวกเขาสัมผัสธรรมชาติ ครูและผู้ปกครองยืนยิ้มอยู่ไม่ไกล คอยดูแลอย่างอบอุ่น วันมหัศจรรย์ ที่คุณครูปล่อยให้เด็ก ได้เลือก เล่น เรียนรู้ผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ การเล่นอย่างอิสระในพื้นที่ที่ออกแบบมาเพื่อให้เป็น นิเวศของการเรียนรู้ของเด็ก ปฐมวัย
